AHMAD al-FARGʻONIY

AHMAD al-FARGʻONIY (toʻliq ismi Abul Abbos Ahmad ibi Muhammad ibn Kasir al-Fargʻoniy) (taxm. 797, Fargʻona — 865, Misr) — astronomiya, mat., geogr. va b. ilmiy yoʻnalishlarda faoliyat koʻrsatgan oʻzbek qomusiy olimi. Sharkda Al-Fargʻoniy, Yevropada Alfraganus (Alfraganus) taxalluslari b-n mashhur. Uning hayoti va ilmiy faoliyati toʻgʻrisida juda oz, u ham boʻlsa, uzuq-yuluq maʼlumotlar yetib kelgan. Ahmad al-Fargʻoniy hayoti, ilmiy izlanishlari va kamoloti Abbosiylar sulolasi hukm surgan, Arab xalifaligi jahonning eng yirik saltanatlaridan biriga aylanib, uning ijtimoiy-siyosiy va madaniy hayotida Movarounnahr, Xorazm va Xurosondan kelgan koʻplab mutafakkirlar muhim oʻringa ega boʻla boshlagan tari-xiy davrda kechdi. Ahmad al-Fargʻoniy Xalifa Xorun ar-Rashid (786 — 809) vorislari al-Maʼmun (813 — 833), Muʼtasim (833 – 842) va Mutavakkil (846 — 861) hukmronlik qilgan davrda yashadi hamda avval Marv, soʻngra Bagʻdod, Damashq va Qohira shaharlarida ilmi hayʼat (falakiyotshunoslik — astronomiya), riyoziyot (mat.) va jugʻrofiya (geografiya) fanlari b-n shugʻullandi hamda qator ilmiy va amaliy asarlar yozib qoldirdi.