INKVIZITSIYA (lot. inguisitio — qidi-ruv) — katolik cherkovining sudter-gov tashkiloti; 13-a. da bidʼatchnlarta qarshi kurashish maqsadida tuzilgan. Rim papasiga boʻysungan. Inkvizitsiya zamindorlar-cherkov mafkurasi va ular zulmiga qarshi kurashchilarni taʼqib qilgan. 1231-y. dan dominikanlar ordeni ixtiyorida boʻlgan. Inkvizitsiya faoliyati shafqatsizligi b-n ajralib turgan.
I. Gʻarbiy Yevropaning bir qancha mamlakatlari, ayniqsa, Ispaniyada keng tarqaldi. Buyuk mutafakkirlar, olimlar J. Bruno, J. Vanininch Inkvizitsiya yondirdi, G. Galiley va b. taʼqibga uchradi. 1452-y. dan Rimdagi Oliy Inkvizitsiya tri-bunali Inkvizitsiyaning oliy organi boʻlib qoldi. 16-a. da Inkvizitsiya kontrreformatsiyaning asosiy qurollaridan biriga aylandi. 18 — 19-a. lar davomida Inkvizitsiya tugatildi. Uning vazifalari qisman Vatikanpyaph muqaddas kanselyariya Kongregatsiyasiga oʻtdi. 1965-y. da bu tashkilot diniy taʼlimot Kongregatsiyasi etib qayta tu-zildi.