Asosiy fikrlar
- 4-5 oylik chaqaloq rivojlanishidagi jarayonlar.
- Chaqaloqning narsalarga qo‘l uzatishi, ushlashi va aylanishini ko‘rishingiz mumkin. Shuningdek, chaqalog‘ingizdan yangi his-tuyg‘ular va tovushlar paydo bo‘la boshlaydi.
- Gapirish va tinglash, qo’shiq aytish va o’qish kabi oddiy harakatlar chaqalog‘ingizning o‘rganishi va rivojlanishiga yordam beradi.
- Agar siz chaqaloq rivojlanishidan xavotirda bo‘lsangiz yoki sizga yordam kerak bo‘lsa, shifokoringiz yoki bolangiz va oilaviy sog‘liqni saqlash hamshirasi bilan gaplashing.
4-5 oylik chaqaloqning rivojlanishi
Dastlabki bir necha oy ichida chaqalog‘ingiz ovozingizni bilishni, tashqi ko‘rinishingizni eslab qolishni va chaqalog‘ingizga kerak bo‘lganingizda javob berishingizni tushunishni o‘rgandi. Taxminan besh oylik bo’lganida, chaqalog’ingiz sizga nisbatan kuchliroq bog’lanishni boshlaydi. Chaqaloq boshqa qarovchilarni ham yaxshi bilishini va ularning kimligini tushunadi.
Siz gapirganingizda chaqalog’ingiz qarashi hatto ismiga yoki qo’ng’iroq chalinishi kabi boshqa tovushga javob berishi mumkin.
Farzandingiz qichqiradi, har xil tovushlarni chiqaradi va hatto siz gapirayotganingizda ishlatadigan yuqoriga va pastga ohangga taqlid qilishga harakat ham qiladi. Farzandingiz tabassum qilishi va oynada o’zi bilan gaplashishi mumkin. Bundan tashqari, chaqalog’ingiz g’azab va umidsizlik kabi his-tuyg’ularni namoyon qila boshlaydi. Yig’lash o’rniga, chaqalog’ingiz qichqirishi mumkin.
Farzandingiz hamma narsaga osilgan uzuklar, o‘yinchoqlar, kichik bloklar va boshqalarga yetib borishni va ushlashni chindan ham yoqtiradi. Chaqaloqlar kafti va ko’rsatkich barmog’i bilan narsalarni qo’lida ushlab turishi mumkin va ko’pincha narsalarni og’ziga soladi.
Bu yoshda chaqaloqlar ham:
- biror shtirlaydigan narsani tashlab qo’ysangiz uni qidirish uchun boshini qmirlatishi mumkin.(lekin chaqaloq hali pastga qaramasligi ham mumkin)
- orqadan qoringa, shuningdek, qorindan orqaga aylantiring
- ularning dumba atrofida va pastki orqa orqasiga o’tirganda tayanishi uchun narsa qo’ying.
- barmoqlarini og’zingizga qo’ying va nima yeyayotganingizga qiziqishni boshlaydi va bu qiziqish kelgusi haftalarda kuchayadi.
4-5 oylik chaqaloq rivojlanishida g‘amxo‘rlik
Bu yoshda chaqalog’ingizning rivojlanishiga yordam berish uchun bir nechta oddiy narsalarni qilishingiz mumkin:
- Farzandingiz bilan gaplashing va tinglang. Bu unga tilni va muloqotni o’rganishiga yordam beradi. Unga gapirganingizda yuzida so’zlar va his tuyg’ularni o’zaro bog’laydigan yuz-ifodalarini ko’rishingiz mumkin.
- Birga o’ynang: kitoblar o’qing, qo’shiqlar kuylang, o’yinchoqlar o’ynang va kulgili tovushlarni birga chiqaring – chaqalog’ingiz albatta, buni yaxshi ko’radi! Birgalikda o’ynash sizga va chaqalog’ingizga bir-biringizni bilishingizga yordam beradi, shuningdek, unga o’zini qadrli va xavfsiz his qilishiga yordam beradi.
- Kun tartibini tekshiring: sizga va chaqalog’ingizga mos keladigan tartibni topish uchun vaqt kerak bo’lishi mumkin. Kun tartibi bo’lishi to’g’ri vaqtdagi ovqatlanish,uyqi va o’yinni taminlaydi. Bu ham farzandingiz rivojlanishida muhim hisoblanadi.
Bazida chaqalog’ingiz juda charchagan yoki och bo’lganda bu narsalarni qilishni xohlamasligi mumkin. Unga nima kerakligi haqida sizga xabar berish uchun u maxsus chaqaloq belgilaridan foydalanadi.
Yig‘lash va ovuntirish
Ba’zan siz chaqalog’ingiz nima uchun yig’layotganini bilib olishingiz mumkin. Masalan,tagligini almashtirish orqali unga javob bersangiz, u o’zini yanada qulay va xavfsiz his qiladi.
Ba’zan siz chaqalog’ingiz nima uchun yig’layotganini bilmasligingiz ham mumkin. Siz chaqalog’ingizni ko’tarib, quchoqlab yoki tinchlantiruvchi ovozda gaplashib, uni ovutishingiz mumkin.
Ko’p yig’i sizni charchatishi va asabiy qilishi mumkin. Bunday vaqtlarda, oʻzingizni xotirjam his qilguningizcha o’zingizga biroz vaqt ajratishingiz maʼqul. Farzandingizni krovat kabi xavfsiz joyga qo’ying yoki boshqa birovdan uni bir muddat ushlab turishini so’rang. Chuqur nafas olish uchun boshqa xonaga borishga harakat qiling yoki oila a’zolaringiz yoki do’stingizga qo’ng’iroq qiling.
Hech qachon chaqaloqni silkitmang. Bu miya ichidagi qon ketishiga va miyaning doimiy shikastlanishiga olib kelishi mumkin.
5 oylik bolani tarbiyalash
Har kuni siz va chaqalog’ingiz bir-biringiz haqida ko’proq bilib borasiz. Farzandingiz o’sib ulg’aygan sari, siz unga nima kerakligini va bu ehtiyojlarni qanday qondirishingiz haqida ko’proq bilib olasiz.
Ota-ona sifatida siz doimo o’rganib borasiz. O’zingiz bilgan narsangizga ishonchingiz komil bo’ladi. Bundan tashqari, biror narsani bilmasligingizni tan olish, savollar berish yoki yordam olish foydalidir. .
Agar siz chaqaloqqa qarashga e’tibor qaratib, o’zingizga qarashni unutishingiz yoki vaqtingiz qolmasligi mumkin. Lekin o’zingiz e’tibor berishingiz jismonan, aqlan va hissiy jihatdan bolangiz o’sishi va taraqqiy etishiga yordam beradi.
Bolaning rivojlanishidan qachon tashvishlanish kerak
Agar sizda biron bir xavotir bo‘lsa yoki 5 oylik bolangizda quyidagi muammolardan birortasi borligini sezsangiz, shifokoringizga murojaat qiling.
Ko‘rish, eshitish va muloqot qilish
Farzandingiz:
- ko’p yig’laydi va bu sizni tashvishga solishi mumkin;
- u siz bilan ko‘z bilan aloqa qilmayapti, harakatlanuvchi narsalarni ko‘zlari bilan kuzatmayapti;
- hech qanday ovoz chiqarmaydi;
Xulq-atvor
- Farzandingiz tabassum qilmaydi, narsalarni og’ziga solmaydi.
Harakat
Farzandingiz:
- boshini ko’tarolmaydi yoki boshqara olmaydi;
- narsalarga qo’l cho’zmaydi;
- uyoqdan buyoqqa ag’darlmayapti.
Agar chaqalog’ingiz ilgari ega bo’lgan ko’nikmalarini yo’qotganini sezsangiz, bola salomatligi bo’yicha mutaxassisga murojaat qilishingiz kerak.
Agar siz yoki juftingizda ayollarda tug‘ruqdan keyingi depressiya yoki erkaklarda tug‘ruqdan keyingi depressiya belgilarini sezilsa,shifokorga murojaat qilishingiz kerak. Postnatal(tug’ruqdan keying) depressiyaning alomatlariga g’amginlik va hech qanday sababsiz yig’lash, asabiylashish, o’zini tutishda qiyinchilik va juda tashvishli his qilish kiradi.