BIT

BIT, bitlar (Anoplura, Siphunculata) — qon soʻruvchi hasharotlar turkumi. TashQI koʻrinishi parxoʻrlarga oʻxshab ketadi. Tanasi yassi, uz. 1—6 mm, qanotsiz. Baʼzi Bitning bir juft oddiy koʻzi bor, koʻpchiligida koʻz rivojlanmagan. Moʻylovlari kalta, maxsus egatchaga kirib turadi. Ogʻiz apparata sanchib soʻruvchi. Ogʻiz teshigi agʻdarilib tashqariga chiqadigan nay bilan oʻralgan. Nay devorida qator joylashgan ilmoqlar yordamida Bit … Читать далее

BEDA TUNLAMI

BEDA TUNLAMI, zigʻir tunlami (Heliothis ViriplacaHutn.) — toʻplamlar oilasiga mansub kapalak. Qanotlari yoyilganda 28 — 37 mm; oldingisi sargʻish-yashil, baʼzan sargʻish-kulrang boʻlib, oʻrta qismidan keng qoramtir koʻndalang yoʻl oʻtadi; qanotining uchida noaniq qora dogʻchalari bor. Qurtining uz. 40 mm, nim yashil, baʼzan pushti yoki qoʻngʻiroq ranglisi ham uchraydi, orqasida navbatlanib keluvchi oqyoki qora tusli yoʻllari … Читать далее

VERMISHEL

VERMISHEL (ital. vermicelli — chuvalchanglar) — bugʻdoy unidan qorilgan xamirdan tayyorlanadigan uzun ipsimon oziq-ovqat mahsuloti. Vermishel uchun xom kleykovina miqdori 75% dan kam boʻlmagan oliy navli un ishlatiladi. Ayrim Vermishel xamiriga tuxum qoʻshiladi. Qorilgan xamir vintli, gidravlik, shnekli yoki joʻvali presslarda 5—7 Mn/m2 (50—70 kgk/sm2) bosimda dumaloq teshikchalari boʻlgan panjara orqali oʻtkazilib, choʻziladi. Choʻzilgan xamir … Читать далее

BLASTOMERLAR

BLASTOMERLAR (blasto… va yun. meros — boʻlak) — koʻp xujayrali hayvonlarda urugʻlangan tuxum hujayralarning boʻlinib, maydalanish jarayonida hosil boʻladigan hujayralar. Boʻlinish davrlari oraligʻida Blastomerlar oʻsmaganligi sababli har bir boʻlinishdan soʻng ular ikki marta kichrayadi. Teloletsital (sitoplazmasida sariq moddasi notekis tarqalgan) tuxum hujayralar maydalanganida katta Blastomerlar — makromerlar va kichik Blastomerlar — mikromerlar hosil boʻladi. Gomoletsital … Читать далее

GINOGENEZ

GINOGENEZ (yun. gyne — ayol va …genez) — organizmlar koʻpayishining bir xil i. G. da tuxum hujayrasiga kirgan spermatozoid uning rivojlanishini stimullaydi, lekin yadrosi bilan qoʻshilmaydi va embrionning bundam keyingi rivojlanishida ishtirok etmaydi. Ginogenez soxta urugʻlanish — psevdogamiyadan iborat. Shuning uchun Ginogenezga baʼzan partenogenez shakllaridan biri sifatida qaraladi. Tabiiy Ginogenez ayrim nematodalar, suyakli baliqlar, suvda … Читать далее

BISSA

BISSA, karetta (Eretmochelus imbrigata) — sudralib yuruvchilar sinfi, toshbaqalar turkumi, dengiz toshbaqalari kenja turkumiga mansub ulkan toshbaqa turi. Ikkita kenja turi maʼlum. Biri — Atlantika okeani va Oʻrta dengizda, ikkyanchisi — Tinch va Hind okeanida yashaydi. Kosasining uz. 80—90 sm. Ustki qalqoni toʻq qoʻngʻir boʻlib, sariq, toʻq qizil yoki qizgʻish xolxol va chiziqcha naqshlari bor. … Читать далее

GAMAZIDLAR

GAMAZIDLAR (Gamasoidea) — parazitoform kanalarning katta oilasi, 20 oila, 3000 turdan iborat. Tanasining uz. 0,3—4 mm, sargʻish jigarrang, oyoqlari tirnogʻining ostida xoʻjayin tanasida oʻrmalab yurishga moslashgan soʻrgʻichlari bor. Ogʻiz organlari qon soʻrishga moslashgan, qorin qismining ikki yonida nafas teshiklari boʻladi. Gamazidlar qushlar tanasi, burun boʻshligʻi, oʻpkasi va havo xaltachalarida; ayrim turlari kemiruvchi hayvonlar inida va … Читать далее

BOʻZTOʻRGʻAY

BOʻZTOʻRGʻAY (Calandrella rufescens) chumchuqsimonlar turkumining toʻrgʻaylar oilasiga mansub qush. Rangi nomiga juda moye, boshqa toʻrgʻaylar kabi sargʻish tovlanmaydi. Shim. Afrika, Jan. Sharqiy Yevropa va Osiyoda tarqalgan. Oʻzbekistonning faqat choʻl va dashtlarida uchraydi, asosan qumloqlarda, baʼzan shoʻr yerlarda yashaydi. Toshloq va taqir choʻllarda uchramaydi. Yerga uya soladi, yoz boʻyi 2-marta 3—5 tadan tuxum qoʻyadi. Tuxumdan chiqqan … Читать далее

GAGARALAR

GAGARALAR (Gaviiformes) — qushlar-ning bir turkumi. 5 turi: qiziltomoq gagara (G. stellata), qoratomoq gagara (G. arctica), oqboʻyinli gagara (G. pacifi ca), oq tumshuqli gagara (G. adamsii), qutb gagarasi (G. immer) mavjud. Nisbatan yirik qushlardan. Ogʻirligi 1 kg dan 6,4 kg gacha. Suv muhitida yashashga juda yaxshi moslashgan. Hayotining asosiy qismini suvda oʻtkazadi, koʻpayish uchun quruqlikka … Читать далее