LEYKOZ

LEYKOZ (leyko…) , leykemiya, oq qon — qon ishlab chiqaradigan toʻqimalarning oʻsma kasalligi, bunda koʻmik zararlanadi va normal kon hosil boʻlishi jarayoni buziladi; qon yaratuvchi aʼzolarda yosh patologik hujayra elementlari oʻsib ketadi, limfa tugunlari va talok, kattalashadi, qonda oʻziga xos oʻzgarish sodir boʻladi. Kasallik sababi toʻla-toʻkis aniklanmagan. Leykozning kelib chiqishida virusli, endogen, kimyoviy va radiatsion … Читать далее

QOʻRQUV

QOʻRQUV — insondagi ruhiy holatlardan biri; narsa va hodisalarning asl mohiyati, koʻrinishi toʻgʻrisida aniq tasavvurning yoʻqligi tufayli bezovtalanish, hadiksirash, tashvishlanish kechinmalarining yuzaga keli-shi. Qoʻrquv koʻpincha odamlarda yurak uri-shining ortishi, badanning ter bilan qoplanishida oʻz ifodasini topadi. Qoʻrquv insonlarda tasodifiy, favquloddagi vaziyatlarda, nevrotik holatlarda, ruhiy shikastlanishda uchrab turadi. Qoʻrquvdan odam oʻzini noxush, noqulay his etsa-da, lekin … Читать далее

BODIYAGALAR

BODIYAGALAR (Spongillidae) — gʻovaktanlilar tipining chuchuk suvlarda yashaydigan oilasi. 16 ta avlodi va 94 turi bor. Asosan Yevrosiyoning daryo va koʻllarida tarqalgan. Markaziy Osiyo mamlakatlaridagi daryo va koʻllarda bir necha turi uchraydi. Kattaligi 1 m gacha. Bodiyagalar aniqshaklga ega emas. Poʻstloqsimon, daraxtsimon shoxlangan yoki boshqa shaklda boʻladi, suv ostidagi narsalarga yopishib yashaydi. Rangi sargʻishqoʻngʻir, jigarrang, … Читать далее

IBN SINO

IBN SINO, Abu Ali alhusayn ibn Abdulloh ibn alhasan ibn Ali (980.8, Afshona qishlogʻi — 1037.18.6, Hamadon sh., Eron) — jahon fani taraqqiyotiga ulkan hissa qoʻshgan oʻrtaosiyolik buyuk qomusiy olim. Gʻarbda Avitsenna nomi b-n mashhur. Ibn Sinoning otasi Abdulloh Balx sh. dan boʻlib, Somoniylar amiri Nuh ibn Mansur (967—997) davrida Buxoro tomoniga koʻchib, Hurmaysan qishlogʻiga … Читать далее

GLUTAMIN KISLOTA

GLUTAMIN KISLOTA, glyutamin (a-aminoglutar ) kislota, COOH-CH2CH2-CH(NH)2-COOH — kristallar. Mol. m. 147,13, suyukdanish t-rasi 202°. Suvda yaxshi eriydi. Oqsil va qator muhim quyi molekulyar birikmalar (mas, glutation) tarkibiga kiradi. Tabiiy shakli — D. (+) izomer Glutamin kislota jonivorlar uchun almashtiriladigan aminokislota hisoblanadi. Kazein, jelatina, kleykovina tarki-bida koʻp miqdorda boʻladi. Qon plazmasi oʻzining u-monoamidi — glutamin … Читать далее

GIDROAEROIONIZATSIYA

GIDROAEROIONIZATSIYA — elektr zaryadli suv zarralari va gaz ionlarining hosil boʻlishi. Tabiiy sharoitda shalolalarda, tez oqadigan daryolar boʻyida, dengiz suvi koʻtarilganda, favvora va b. joylarda Gidroaeroionizatsiya boʻladi. Gidroaeroionizatorlar yordamida sunʼiy yoʻl b-n ham hosil qilinadi. Nafas aʼzolari, yurak-tomir, asab sistemasi va b. kasalliklarni davolashda boshqa davo muolajasi bilan birga qoʻllaniladi (yana q. Aeroionoterapiya). Пост Навигацияси

BOLALAR PSIXOLOGIYASI

BOLALAR PSIXOLOGIYASI — psixologiya sohasi, bolalar psixologik rivojlanishining umumiy va aloxida xususiyatlarini, turli yosh bosqichlarida bu jarayon qanday kechishi, uni harakatlantiruvchi kuchlar va qonuniyatlarni tadqiq qiladi. Shu sababli Bolalar psixologiyasini koʻpincha yosh psixologiyasi deb ataydilar. Bolalar psixologiyasi bolalarda psixik jarayonlar (maʼrifiy, nutqiy, hissiy, irodaviy va h. k.) paydo boʻlishi va rivojlanishini, psixik xususiyatlar qaror topishini, … Читать далее

YOD

YOD, iod (lot. Iodum, yun. iodis — binafsha rangli) , I — Mendeleyev davriy sistemasining VII guruhiga mansub kimyoviy element, galogenlarga kiradi. Tartib raqami —53, at. m. 126,9045. 1811-y. da fransuz kimyogari B. Kurtua tomonidan kashf etilgan. Tabiiy Yod at. m. 127 ga teng boʻlgan bitta barqaror izotopdan iborat. Oksidlanish darajasi — — 1, +1, … Читать далее

BENZIN

BENZIN (frans. benzine) — turlicha tuzilgan uglevodorodlar aralashmasi, 30—205° oraligida qaynaydigan rangsiz suyuklik. Muzlash t-rasi — 60° , alangalanish t-rasi 0° dan past, zichligi 680—780 kg/m3. Havoda Benzin butlari konsentratsiyasi 0,074—0,123 kg/m3 ga yetganda portlaydigan aralashmalar hosil boʻladi. Benzin, asosan, neftni haydash va katalitik qayta ishlash yoʻli b-n; ozroq toshkoʻmir va yonuvchi slaneslarni qayta ishlash … Читать далее