MELIORATSIYA

MELIORATSIYA (lot. melioraio — yaxshilash) , qishloq xoʻjaligi melioratsiyasi — yerlarning unumdorligini tubdan yaxshilashga qaratilgan tashkiliyxoʻjalik, muhandislik va agrotexnik tadbirlar turkumi. Melioratsiya tabiiy sharoitlar (tuproq, gidrologik, iqlimiy va b.) majmuini kerakli yoʻnalishda oʻzgartirish; tuproqda ekinlarni yetishtirish uchun qulay boʻlgan suvhavo, harorat va oziq rejimini, atmosferaning yer yuzasiga yaqin qatlamida havoning harorati va harakatini oʻzgartirish imkoniyatini … Читать далее

MASHINASOZLIK SANOATI

MASHINASOZLIK SANOATI — xalq xoʻjaligi uchun mehnat qurollari, shuningdek, isteʼmol buyumlari va mudofaa ahamiyatiga ega boʻlgan mahsulotlar ishlab chiqaruvchi ogʻir sanoat sohalari majmui. Mashinasozlik sanoati butun xalqxoʻjaligini texnika bilan taʼminlashda moddiy asos hisoblanadi, ijtimoiy mehnat unumdorligi, texnika progressi, xalqning moddiy farovonligi va mamlakatning mudofaa quvvati Mashinasozlik sanoatining taraqqiyot darajasiga bogʻliq. Mashinasozlik sanoatining asosiy vazifasi xalq … Читать далее

MALIGIN Vasiliy Stepanovich

MALIGIN Vasiliy Stepanovich (1882.25.1, hoz. RF Kirov viloyati — 1951.2.9, Toshkent) — meliorator, Oʻzbekiston FA muxbir aʼzosi (1947), prof. (1933). Moskva qishloq xoʻjaligi in-tini tugatgan (1911). Mirzachoʻl tajriba dalasida. lab. mudiri (1911 — 13), Zarafshon tajriba dalasi boshligi (1913—17), Turkiston ASSR Davlat reja qoʻmitasida q. x. seksiyasi raisi (1922—24). Yoʻlagan tajriba st-yasi (Turkmaniston)da boʻlim boshligi, … Читать далее

POKISTON

POKISTON, Pokiston Islom Respublikasi (Islami Jamhyriya Pakistan) — Osiyo jan. da, Hindiston ya. o. ning shim.-gʻarbidagi davlat. Mayd. 803,9 ming km2. Aholisi 147,6 mln. kishi (2002). Poytaxti — Islomobod sh. Maʼmuriy jihatdan 4 provinsiya, federal poytaxt hududi va federal xukumat tomonidan boshqariladigan qabilalar hududiga boʻlingan. Davlat tuzumi. Pokiston — Buyuk Britaniya boshchiligidagi Hamdoʻstlik tarkibiga kiruvchi … Читать далее

MOZAMBIK

MOZAMBIK (Mocambique), Mozambik Respublikasi (Republica de Mozambique) — Afrikaning jan,sharqiy sohilidagi davlat. Mayd. 801,6 ming km2. Aholisi 19,4 mln. kishi (2001). Poytaxti — Maputu sh. Maʼmuriy jihatdan 11 viloyat (provincia) ra boʻlinadi. Maputu sh. ham viloyat maqomiga ega. Davlat tuzumi. Mozambik — respublika. Buyuk Britaniya boshchiligidagi Hamdoʻstlik aʼzosi. 1990-y. 30 noyab. da qabul qilingan konstitutsiya … Читать далее

TUPROQSHUNOSLIK

TUPROQSHUNOSLIK — tuproq haqidagi fan; uning tarkibi, xossalari, kelib chiqishi, taraqqiyoti, geografik tarqalishi, unumli foydalanish usullari va unumdorligini oshirish yoʻllarini oʻrganadi. Tuproqshunoslik tabiiytarixiy fanlarga mansub boʻlib, tuproqni tabiat mahsuli, mehnat predmete, ishlab chiqarish. vositasi sifatida tadqiq etadi. Tuproqshunoslik iklimshunoslik, geomorfologiya, petrografiya, oʻsimliklar fiziologiyasi kabi boshqa tabiiy fanlar bilan uzviy bogʻliq. Q. x. da tuproq unumdorligini … Читать далее

TUPROQ

TUPROQ — litosfera yuza qavatlarining suv, havo va tirik organizmlar taʼsirida oʻzgarishidan shakllanadigan va genetik jihatdan oʻzaro bogʻliq gorizontlardan tashkil topgan tabiiy tuzilma; Yer poʻstining yuza va unumdor qatlami. Tuproqning nuragan tog jinslaridan farq qiladigan eng muhim xususiyati — unumdorligidir (q. Tuproq unumdorligi). T. ni oʻrganish va uning tasnifini tuzish, tarkibini yaxshilash hamda unumdorligini oshirish … Читать далее

MIXAYLOV Yevgeniy Nikolayevich

MIXAYLOV Yevgeniy Nikolayevich (1905.15.4, Petrograd – 1999.9.10, Toshkent) — biolog olim, Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan va texnika arbobi (1950), q. x. fanlari d-ri (1947), prof. (1947). Oʻrta Osiyo untini tugatgan (1929). Oʻrta Osiyo ipakchilik ilmiy tadqiqot in-tida ilmiy xodim (1929— 37), Toshkent qishloq xoʻjaligi in-ti ipakchilik kafedrasida dos. (1937-47), kafedra mudiri (1947-59), ipakchilik va oʻsimliklarni … Читать далее

MANNONOV Nazirulla Mannonovich

MANNONOV Nazirulla Mannonovich (1909.15.3 — Toshkent — 1981.23.9) — olim, agronom, VASXNIL muxbir aʼzosi (1970), Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan arbobi (1967), Mehnat Qahramoni (1957). Oʻrta Osiyo paxtachilik va ipakchilik in-tini tugatgan (1933). SoyuzNIXI ning Oqqovoq sugʻorish va agrotexnika markaziy st-yasida ilmiy xodim, boʻlim mudiri (1934 — 51). Toshkent viloyatidagi «Qizil Oʻzbekiston»kzi raisi (1951—58), SoyuzNIXI direktori … Читать далее

PAYROV

PAYROV — askiya sanʼatining eng ommaviy shakli, ijro uslubi. Unda ikki guruh ijrochi kelishilgan muayyan mavzu boʻyicha soʻz toʻqib, oʻzaro tortishadi; mavzuning maʼnolari oxirigacha yechilishi va ijrochilar mavzu doirasidan tashqariga chiqmasligi talab etiladi, bir-biriga javob qaytarganlarida fikr rivoji sezilib turishi lozim. Shiddat b-n, mazmunli qochirimli javob bergan tomon yutadi, sustkashlik qilgan, mavzudan tashqariga chiqqan yoki … Читать далее