TOVUQSIMONLAR

TOVUQSIMONLAR (Galliformes) qushlar turku mi. Ikki katta oila (krakslar va qirgʻovullar), besh oila (krakslar, xastovuklar, qirgʻovullar, kurkalar, qurlar)ga mansub 250 turi mavjud. T. Antarktidadan boshqa hamma joyda tarqalgan. Tanasi 12 sm dan (bedana) — 235 sm gacha (arguslar), ogʻirligi 80—120 g dan (vedana) — 16 kg gacha (karqurlar). Tumshugʻi qisqa, mustahkam. Oyoklari baquvvat. Qanotlari katta, … Читать далее

UYCHI TUMANI

UYCHI TUMANI — Namangan viloyatidagi tuman. 1935-y. 28-iyulda tashkil etilgan (1962-y. da Yangiqoʻrgʻon tumaniga qoʻshib yuborilgan, 1967-y. da qayta tuzilgan). Viloyatning sharqiy qismida joylashgan. Jan. dan Norin, shim. dan Chortoq tumanlari, shim. sharqda Qirgʻiziston Respublikasi, sharqsa Uchqoʻrgʻon, gʻarb va jan. gʻarbda Namangan tumanlari bilan chegaradosh. Mayd. 312 km2. Aholisi 172 ming kishi (2004). Tuman da … Читать далее

CHIMBOY TUMANI

CHIMBOY TUMANI — Qoraqalpogʻiston Respublikasiaagi tuman. 1927-y. 3-iyulda tashkil etilgan. Shim,gʻarbdan Moʻynoq, gʻarbdan Boʻzatov va jan. dan Kegeyli, sharq va shim. sharqdan Qoraoʻzak, tumanlari bilan chegaradosh. Mayd. 3 ming km2. Axoliyey 92,8 ming kishi (2004). Tumanda 8 ovul fuqarolari yigʻini (Baxtli, Kenes, May, Mayjap, Tagjap, Tozajoʻl, Qiziloʻzek, Qoʻsterek) bor. Markazi — Chimboy sh. Tabiati. Tuman … Читать далее

CHIMBOY

CHIMBOY — Qoraqalpogʻiston Respublikasi Chimbry tumanidagi shahar (1974-y. dan), tuman markazi. Amudaryo deltasida, Kegeyli kanalining har ikkala sohilida, Nukus t. y. stansiyasidan 56 km. Aholisi 46,2 ming kishi (2004). Chimboy 17-a. da baliqchilar va chorvadorlar qalʼasi sifatida vujudga kelgan. 1976—77 y. larda shahar hududida qoraqalpoq arxeologlari tomonidan oʻtkazilgan qazishma ishlari natijasida bu yerdan 7—8-a. larga … Читать далее

CHOʻCHQACHILIK

CHOʻCHQACHILIK — chorvaniyaiknpng choʻchqalarni urchitish, ulardan goʻsht, yogʻ, teri va b. mahsulotlar olish bilan shugʻullanadigan tarmogʻi; choʻchqalar biologiyasi, seleksiyasi, zootexnikasi, xoʻjalik ahamiyatini oʻrganadigan fan. Choʻchqachilik chorvachilikning juda qad. tarmoqlaridan biri. Shaxarlarning yiriklashuvi, aholining goʻsht va boshqa chorvachilik mahsulotlariga boʻlgan ehtiyojlari ortib borishi bilan Choʻchqachilik ham jadal rivojlandi. 18-a. dan Amerikada mahalliy choʻchqa zotlarini bu yerga … Читать далее

TOVUQ

TOVUQ, uy tovuqlari — tovuqsimonlar turkumiga mansub parranda, qishloq xoʻjaligi. parrandalarining eng koʻp tarqalgan turi. 5 ming yil muqaddam Hindistonda qoʻlga oʻrgatilgan yovvoyi bankiv tovugʻidan tarqalgan. Tovuq larning oʻziga xos xususiyati — boshlarida qizgʻish toji, quloq solinchagi, oyoklari (xoʻrozlarida) pixining mavjudligidadir. Patlarining rangi har xil, koʻpincha, oq. Koʻpchilik Tovuq zotlarining tumshugi va oyoq kafti sariq, … Читать далее

CHORVACHILIK

CHORVACHILIK — qishloq xoʻjaligining asosiy tarmoklaridan biri. Chorvachilik mahsulotlari yetishtirish uchun chorva mollarini boqish va urchitish bilan shugʻullanadi; aholini ish hayvonlari (ot, hoʻkiz, tuya, bugʻu), oziqovqat mahsulotlari (sut, qatiq, goʻsht, yogʻ, tuxum va b.), yengil sanoatni xom ashyo (jun, teri, moʻyna va h. k.), dehqonchilikhsh organik oʻgʻit bilan taʼminlaydi. Chorvachilik mahsulotlari va chiqindilaridan ayrim ozuqalar … Читать далее

HISORI QOʻY ZOTI

HISORI QOʻY ZOTI — goʻsht-yogʻ yoʻnalipshdagi dumbali, dagʻal junli qoʻy zoti. Tojikistonning Hisor togi etaklarida xalq seleksiyasi yoʻli bilan chiqarilgan qad. qoʻy zotlaridan biri. Hisori qoʻy zoti tanasining uz. va kengligi, yirik dumbasi, togʻ sharoitiga va yaylovdan-yaylovga koʻchishga moslashganligi, tez yetilishi, keng koʻkrak qafasi, baquvvat oyoqlari bilan boshqa dumbali qoʻylardan farq qiladi. Qoʻchqor va sovliqlari … Читать далее

TUYACHILIK

TUYACHILIK — chorvachshshkning tuyalarni koʻpaytirish va ulardan foydalanish bilan shugʻullanuvchi tarmogʻi; tuyalar biologiyasi, seleksiyasi, zootexnikasi, xoʻjalik ahamiyatini oʻrganadigan fan. T. xoʻjaliklari choʻl, chala choʻl va quruq dasht mintaqalarida joylashgan. Issiq iklimga moslashgan dromedar (bir oʻrkachli) tuyalar Oʻzbekistonning jan. mintaqalari, Turkmaniston, Tojikiston, Afgʻoniston, Hindiston, Eron, Turkiya va Afrika mamlakatlarida, sovuqqa chidamli baktrian (ikki oʻrkachli) tuyalar Oʻzbekistonning … Читать далее

SUNʼIY QOCHIRISH

SUNʼIY QOCHIRISH (urugʻlantirish) — qishloq xoʻjaligi. hayvonlarini qochirish (urugʻlantirish) uchun erkak hayvonlardan olingan spermani kuyikkan urgochi hayvon jinsiy yoʻliga (bachadon boʻyniga yoki bachadonga) sunʼiy kiritish. Seleksiyanaslchilik ishida eng mahsuddor naslli erkak hayvonlardan unumli foydalanish, hayvonlar zotlarining nasl sifatlarini jadal yaxshilash maqsadlarida qoʻllanadi, mollar tabiiy qochirilganda jinsiy aʼzo orqali yuqishi mumkin boʻlgan kasalliklar (brutsellyoz, vibrioz va … Читать далее