Результаты поиска для: a/oz/encyclopedia/t/transport/

DAVLAT MULKINI XUSUSIYLASHTIRISH — davlatning oʻz ixtiyoridagi i. ch. vositalari, mol-mulk obyektlarini, korxonalar, uy-joy, transport vositalari, tabiat resurslari va b. ni davlat tasarrufidan chiqarishi va fukarolar, jamoalar, shuningdek, davlatga tegishli boʻlmagan yuridik shaxslarga berishi yoki sotishi; davlat mulki asosida turli (aksiyali, xususiy, oilaviy, qoʻshma, aralash, korporativ) mulk shakllarini vujudga keltirish. Davlat mulkini xususiylashtirish davlat mulkini … Читать далее

GʻILDIRAK — mashina va mexanizmlarning aylanma harakatni uzatish yoki boshqa harakatga oʻzgartirib berish uchun xizmat qiladigan detali. Gupchakka oʻrnatilgan disk yoki spi-sali chambarak shakliga ega. Gʻildirak mashina yoki mexanizm oʻqida erkin aylanishi yeki unga mahkamlab oʻrnatib qoʻyilishi (oʻq bilan birga aylanishi) mumkin. Gʻildirak insoniyatning ilk kashfiyotlaridan biri. U taxm. mil. av. 4 min-ginchi yillar oʻrtalaridan … Читать далее

BIOMETEOROLOGIYA — ekologiyaning boʻlimi; atmosfera muxitining geofizik va kimyoviy omillari bilan tirik organizmlar oʻrtasidagi bevosita va bavosita aloqalarni hamda iqlim va obhavo b-n tirik organizmlar oʻrtasidagi oʻzaro taʼsirni oʻrganadi. Oʻsimliklar B. si, hayvonlar B. si va odam B. siga boʻlinadi. Oʻsimliklar Biometeorologiyasi atrof muhit barcha komponentlarining ham tabiiy sharoitlarini, ham odamning oʻsimliklar olamiga koʻrsatadigan turli … Читать далее

VITEBSK VILOYATI — Belorussiyaning shim.-sharqidagi viloyat. 1938 i. 15 yanv. da tuzilgan. Vitebsk viloyatida 19 shahar va 26 shaharcha bor. Mayd. 40,1 ming km2. Aholisi 1434,7 ming kishi (1999), asosan beloruslar, shuningdek rus, ukrain, polyak, yahudiy va b. ham yashaydi Markazi — Vitebsk sh. Yer yuzasi asosan tekislik, qator tepalar va ular orasida botqoklashgan pastliklar … Читать далее

VAGON (ing. waggon — arava) — t. y. izlarida yoʻlovchilar va yuklarni tashishga moʻljallangan transport vositasi. Birinchi marta 18-a. da Angliya, soʻngra Germaniyada paydo boʻlgan. Dastlabki Vagon yogʻoch izlarda qoʻlda yoki ot bilan tortilgan yashik boʻlgan. Vagonning keyingi taraqqiyoti Angliyada choʻyan izlar-ning qurilishi bilan bogʻliq. Bu izlarda Vagon ot b-n tortilgan. Keyinchalik texnikaning rivojlanishi bilan … Читать далее

VISLA — Polshadagi eng katta daryo. Uz. 1047 km, havzasining mayd. 198,5 ming km2. Gʻarbiy Karpat (Sileziya Beskidi) togʻlaridan boshlanib, Boltiq dengizining Gdansk qoʻltigʻiga delta hosil qilib quyiladi. Yirik irmoqlari: oʻngdan — Dunayes, Visloka, San, Gʻarbiy Bug va b. ; chapdan — Pilitsa, Brda. Visla boshlangan joyidan 40 km gacha togʻ orasidan, Pshemsha bilan qoʻshilgach … Читать далее

VIBRATSIYA (lot. vibratio — tebranish, titrash) , titrash — elastik jismlarning mexanik tebranishi, titrashi. Foydali va zararli xillari bor. Vibrator, vibratsiya mashinasi yordamida ataylab hosil qilinadigan foydali Vibratsiya texnologik operatsiyalarda (vibratsion tashishda, vibratsion kesishda, betonni zichlashda), mashina va qurilmalar (vibrobolgʻalar, qoziq qoqqichlar)da foydalaniladi. Zararli Vibratsiya transport harakatlanganda, mashina va asboblar ishlaganda paydo boʻladi; ular konstruksiyalarni … Читать далее

VERONA — Italiyaning shim.sharqidagi shahar, Venetsiya viloyatida. Alp togʻlari etagida, Adije daryosi boʻyida. Verona provinsiyasining maʼmuriy markazi. Aholisi 260 mingdan ziyod kishi (1990-y. lar oʻrtalari). Venetsiyadan Milanga va Padana tekisligidan Avstriyaga Brenner dovoni orkali oʻtiladigan muhim transport yullari tuguni. Metallurgiya, mashinasozlik, kimyo, poligrafiya, toʻqimachilik, poyabzal, yogʻochsozlik, qogʻoz, oziq-ovqat sanoati korxonalari bor. V. da xalqaro q. … Читать далее

BURUNDI, Burundi Respublikasi (frans. Republique du Burundi) — Markaziy Afrikadagi davlat. Mayd. 27,8 ming km2. Aholisi 6,4 mln. kishi (1990-y. larning oxirlari). Poytaxti — Bujumbura sh. Maʼmuriy jihatdan 15 viloyatga boʻlinadi. Davlat tuzumi. Burundi — respublika. Davlat boshligʻi — prezident. 1996-y. 25-iyuldagi davlat toʻntarishi natijasida 1992-y. gi Konstitutsiyaning amal qilishi va Millat majlisi hamda partiyalarning … Читать далее

VROSLAV — Polshaning jan.gʻarbidagi shahar. Vroslav voyevodaligining maʼmuriy markazi. Odra daryosi boʻyidagi port. Aholisi 640 mingdan ziyod kishi (1990-y. lar oʻrtalari). Vroslav yilnomalarda dastlab 980-y. da Breslavl nomi bilan tilga olingan. Bir necha asr nemislar qoʻl ostida (1945-y. gacha) Sileziyaning bosh shahri (Breslau) boʻlgan. Vroslav yirik sanoat shahri va muhim t. y. tuguni. Transport mashinasozligi, … Читать далее