BARIY (Baryum), Va — Mendeleyev davriy sistemasining II guruhiga mansub kimyoviy element, tartib nomeri 56, at. m. 137,34, kumush rang-oq metall. 7 ta barqaror izotop aralashmasidan iborat, ular orasida |38Va koʻproq (71,66%). B. ni shved kimyogari K. Sheyele VaO shaklida kashf etgan (1774) va bu oksidni «ogʻir yer» yoki barit deb atagan (yun. barus — … Читать далее
VERNYER [ixtirochi, fransuz matematigi P. Vernye (1580—1637) nomidan] — 1)asbobsozlikda — ulchash asboblarida asosiy shkala boʻlinmalari boʻyicha uzunlik va burchaklarni aniqroq hisoblash uchun moʻljallangan qoʻshimcha shkala. Vernyer yordamida asosiy shkala boʻlinmalari qiymatlarining ulushlari aniqlanadi. Ishi kuzatuvchi kishi koʻzini asosiy va qoʻshimcha shkalalardagi 2 chiziqchaga (shtrixga) toʻgʻri keltirishiga asoslangan; bunda shtrixlardan biri ikkinchisining davomi boʻlishi va … Читать далее
BURCHAK OʻLCHAGICH — mashina detallari, keskich va oʻlchov asboblarining ikki tekisligi orasidagi burchakni oʻlchaydigan asbob. Nonius (qoʻshimcha shkala)li va optik xillari bor. N o niusli Burchak oʻlchagich 0° dan 120°gacha darajalarga boʻlingan yarim doyra 2, qoʻzgʻalmas chizgʻich /, vintli oʻq 8 da aylanadigan chizgich 6 dan iborat (rasm). Harakatlanuvchi chizgʻichga yarim doyra aylanasida sirpanuvchi nonius … Читать далее