BRUNEY, BruneyDorussalom (Brunei Darussalam) — Jan. sharqiy Osiyodagi davlat. Kalimantan o. ning shim. da joylashgan. Mayd. 5,8 mingkm2, aholisi 300 ming kishi (1996). Poytaxti — BandarSeriBegavan sh. Maʼmuriy jihatdan 4 okrugga boʻlinadi. Davlat tuzumi. Bruney — konstitutsiyali monarxiya (sultonlik). Hamdoʻstlik tarkibiga kiradi. Amaldagi konstitutsiya 1959-y. 29 sent. da qabul qilingan. Davlat boshligʻi — sulton. Mamlakatdagi … Читать далее
VOLTMETR — elektr zanjiridagi kuchlanishni oʻlchaydigan asbob. Kuchlanishni volt yoki millivoltlarda koʻrsatadi. Asbob shkalasi voltlarda, millivoltlar va mikrovoltlarda koʻrsatadigan darajalarga boʻlingan. Shuning uchun Voltmetrning bir yoki koʻp diapazonli ampermetr, ommetr va baʼzi boshqa kattaliklarni oʻlchashga moslashtirilgan qurilmalar bilan birga yasalgan universal va raqamli xillari bor; ular magnitoelektrik, elektromagnit, issiqlik, elektrostatik, elektrodinamik, lampali, yarimoʻtkazgichli va mikrosxemali … Читать далее
BOLGʻA — zarb berish uchun ishlatiladigan dastaki qurol. Kallak va dastadan iborat. Bolgʻa kallagi, odatda, uglerod (0,4—0,6%S) li poʻlatdan, dastasi asosan yogʻochdan yasaladi. Kallakning har ikki tomoni toblanadi. Bolgʻa larning turli xillari.,mas, yogʻoch B., yumshoq muhrali Bolgʻa, tepmaydigan (urganda sakrab ketmaydigan) Bolgʻa, xavfsiz (zarb paytda detalni berkitib turuvchi) Bolgʻa bor (rasm). Miskarlikda: 1) xoyis (xoyisk) … Читать далее
BORTDAGI MUVAQQAT DASTUR QURILMASI (kosmonavtikada) — kosmik uchish apparati (kosmik kema) bortiga oʻrnatiladigan elektron asbob. Vazifasi — bortdagi tizimlarning boshqaruvga doir buyruq (komanda)larni belgilangan aniq bir vaqtda berishi. Buyruqlarni berish dasturi, yaʼni buyruqlar ketmaketligi va orasidagi vaqt oldindan (mas, uchishga tayyorgarlik vaqtida) belgilab qoʻyilishi yoki parvoz paytida radioyoʻli orqali Yerdan uzatilishi mumkin. Agar buyruklar Yerdan … Читать далее
VAKUUMMETR (vakuum va ..metr) — gazlar bosimini atmosfera bosimidan pastda — 760 dan 1013mm sim. ust. gacha (105—10» Pa) oraliqda oʻlchaydigan asbob. Ushbu bosimlar oraligʻini toʻliq qamrab oluvchi universal oʻlchashlar usuli mavjud emas, bunda gaz bosimi bilan (bevosita yoki bilvosita) bogʻlangan turli fizikaviy qonuniyatlardan foydalaniladi. Vakuummetr larning suyuqlikli, deformatsion, kompression, radiometrik, qovushoqlik, issiqlik, ionizatsion va … Читать далее
VOLTOMMETR — tok zanjiridagi kuchlanish va qarshilikni oʻlchaydigan elektr asbobi; voltmetr va ommetr-dan iborat. Voltommetrlar oʻzgarmas tok zanjirida qoʻllaniladi. Toʻgʻrilagich V. lar universal asbob boʻlib, oʻzgaruvchan va oʻzgarmas tok zanjiridagi kuchlanishni, oʻzgarmas tok zanjiridagi qarshilikni oʻlchaydi. U oʻlchash mexanizmi, yarimoʻtkazgichli toʻgʻrilagich va qoʻshimcha rezistorlardan iborat. Universal Voltommetr larning zamonaviy variantlari mikroelektron sxemalar asosida yaratilmokda. Ular … Читать далее
BERUNIY Abu Rayhon Muhammad ibn Ahmad (973.4.9, qad. Kot (Kat) sh. — 1048.11.12. Gʻazna (hoz. Afgʻonistonda) — ulugʻ oʻzbek mutafakkir olimi, oʻrta asrning buyuk daholaridan. Oʻz zamonasining hamma fanlarini, birinchi navbatda falakiyot (astronomiya), fizika, riyoziyot (mat.), ilohiyot, maʼdanshunoslik fanlarini puxta egallagan. Bu fanlar taraqqiyotiga qoʻshgan hissasi bilan uning nomi dunyo fanining buyuk siymolari qatoridan joy … Читать далее
VIZIR (nem. Visier) – 1) oʻq otish qurollari va asboblarning oʻrtasida oʻyigʻi (tirqishi) boʻlgan moʻljalga olish moslamasi; 2) fotoapparatlarga biriktirib qoʻyiladigan koʻrinish qidirgich asbob; koʻrinish (tasvir)ning qaysi qismi fotoplastinkaga tushishini (sigʻishini) aniqlash uchun xizmat qiladi; 3) shamol taʼsirida samolyotning uchish yoʻnalishidan ogʻishini oʻlchaydigan asbob; 4) geodeziya asboblarida biron bir nuqtaga yoʻnaltirish (vizirlash)ga imkon beradigan moslama. … Читать далее
BOʻLISH MASHINASI — chizgichlar, asbob shkalalari, rastrlar va b. da boʻlinmalar (shtrixlar) ni belgilaydigan stanok. Ulchash asboblarining chiziqli va burchakli darajalarini avtomatik tarzda belgilovchi Boʻlish mashinasi keng tarqalgan. Пост Навигацияси
VATTMETR (vatt va… metr) — oʻzgaruvchan va oʻzgarmas tok elektr zanjiri quvvatini oʻlchashda ishlatiladigan asbob. Elektrodinamik, ferrodinamik, induksion, elektrostatik va issiqpik Vattmetr lari bor. Ishi ikki magnit maydonining oʻzaro taʼsiriga asoslangan. Aniq oʻlchaydigan elektrodinamik Vattmetr (rayem) qoʻzgʻalmas gʻaltak 1, qoʻzgʻaluvchan gʻaltak 2, prujinalar 3 va havo tinchlantirgichi 4 dan iborat. Qoʻzgʻalmas gʻaltak yoʻgʻon mis simdan … Читать далее