MARI VILOYATI — Turkmanistondagi viloyat. 1970 i. 14 dek. da tashkil etilgan (dastlab 1939-y. 21 noyab. da tashkil etilib. 1963-y. 10 yanv. da tugatilgan edi). Gʻarbdan Axal, shim. va shim,-sharkdan Lebap viloyatlari. jan. va jan.-sharkdan Eron va Afgʻoniston b-n chegaradosh. Mayd. 86,8 ming km2. Aholisi 1146,8 ming kishi (1995). 10 tuman, 4 shahar, 18 shaharcha … Читать далее
KATSENOVICH Rauf-Rafail Aleksandrovich (1920.7.9, Toshkent) — terapevt, kardiolog va fizioterapevt. Oʻzbekiston FA akad. (2000), Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan arbobi (1968), tibbiyot fanlari d-ri (1964), prof. (1966). ToshTI ni tugatgan (1945). Bosh turkman kanali qurilishida 1-tibbiyot-sanitariya qismining boshligʻi (1951-53), Oʻzbekiston sogʻliqni saqlash vazirligi Salomatlikni tiklash va fizioterapiya i. t. in-tida ilmiy kotib (1953-58), direktor oʻrinbosari (1958—72), … Читать далее
KAXETI (KAXETIYA) QOʻZGʻOLONI — gruzin xalqining Eron hukmronligiga qarshi qoʻzgʻoloni (1659). Eron shohining Kaxeti tekisliklariga koʻchmanchi turkman kabilalarini joylashtirmoqchi boʻlgani sabab boʻlgan. Kaxeti (kaxetiya) qoʻzgʻoloni (K.)q. natijasida Eron qoʻshinlari Kaxetidan quvib chiqarilgan. Пост Навигацияси
TURKMANLAR — xalq, TurkmanisGʻyaoyaning asosiy aholisi (2537 ming kishi, 1990-y. lar oʻrtalari). Shuningdek, Oʻzbekiston, Shim. Kavkaz, Astraxon viloyati va RFning bir nechta shaharlarida, Afgʻoniston, Eron va Turkiyada yashaydi. Umumiy soni 4,6 mln. kishi. Turkman Gʻpilila soʻzlashadi. Dindorlari — sunniy musulmonlar. Turkmanlarning etnogenezida mahalliy daxmassagetlar, shuningdek, sarmatlar, alanlar qabilalari, qisman qad. Margʻiyona, Parfiya va Xorazm davlatlari … Читать далее
TURKISTON AVTONOM SOVET SOTSIALISTIK RESPUBLIKASI (TASSR) — Turkiston oʻlkasida sovet tuzumi oʻrnatilgandan keyin bolsheviklar tomonidan tuzilgan va RSFSR ga kirgan avtonom respublika (1918—24). Mayd. 1.324.994 kv. versta. Aholisi 5 mln. dan ziyod kishi (1922). Poytaxti — Toshkent sh. Turkiston oʻlka sovetlarining 5syezdi (1918-y. 20 apr. —1 may)da 30 apr. kuni Rossiya Sovet Federatsiyasining Turkiston Sovet … Читать далее
MESIT — oʻzbek urugʻlaridan biri. Mesit yesit, yobu (jobu), tama uruglari birlashmasi «uch urugʻ» (uch uru) deb atalgan. Mesitlar 19-a. oxiri —20-a. boshlarida Buxoro vohasida, hoz. Samarqand viloyatining Narpay tumanida, Qashqadaryo viloyati Kasbi tumanidagi Mesit qishloshda, bir qismi esa hoz. Turkmanistonning Leban (sobiq Chorjoʻy) viloyatida yashaganlar. Mesitlar oʻzbek va turkman xalqlari tarkibiga singib ketgan. Пост … Читать далее
MISKIN QILICH (taxallusi; asli ismi Mulla Qilich; taxm. 1847, Xiva — 1906, Goʻron) — turkman xalq shoiri, bastakor va sozanda. Buxoro madrasasida tahsil olgan. Shoirning qoʻshiqlari xalq oʻrtasida shuhrat topgan. Uning qoʻlyozmalari saqlanmagan, 100 ga yaqin ishqiy, axloqiy, ijtimoiy mavzulardagi qoʻshiklari, «Botir Na-pis», «Bekzoda Qurbon», «Tovqi» dostonlari shogirdlari va xalq qoʻshiqchilaridan yozib olingan. «Topmadim», «Nishon», … Читать далее
PARFYANLAR, parfiyaliklar — elat, mil. av. 1-ming yillik va milodning boshlarida Kaspiy dengizining jan.-sharqida, hoz. Jan. Turkmaniston va Xurosonda yashaganlar (qad. Partava — Parfiya viloyati). Parfyanlar eroniy tillardan birida soʻzlashgan, asosan, dehqonchilik bilan shugʻullangan. Parfiyadagi irrigatsiya inshootlari mil. av. 1-ming yillik boshlaridayoq maʼlum boʻlgan. Parfyanlar Midiya podsholigi tarkibiga kirgan (q. Midiya), soʻngra esa (Kir II … Читать далее
XIVA TUMANI — Xorazm viloyatidat tuman. 1926-y. 29 sent. da tashkil etilgan. Tuman shim., shim. gʻarb va gʻarbdan Qoʻshkoʻpir, shim. sharqdan Urganch va Xonqa, sharqdan Yangiariq tumanlari, jan. va jan. gʻarbdan Turkmaniston bilan chegaradosh. Mayd. 0,47 ming km2. Aholisi 174,5 ming kishi (2004). Tumanda 1 shahar (Xiva), 9 qishloq fuqarolari yigʻini (Gandimiyon, Dashyoq, Juryon, Irdimzon, … Читать далее
MIRTEMIR (taxallusi; asl ismsharifi Tursunov Mirtemir) (1910.30.5, Turkiston — 1978.25.1, Toshkent) — Oʻzbekiston xalq shoiri (1971). Eski maktabda taʼlim olgach (1919—20), Toshkentga kelib, Almaiy nomidagi namuna ish maktabi (1920—23) va Oʻzbek erlar bilim yurtida (1925—29) tahsil kurgan. 1929-y. Samarqandga borib Oʻzbekiston Pedakademiyaning til va adabiyot f-tida oʻqiy boshlagan. U shu yillarda «Kizil kalam» adabiy tashkilotining … Читать далее