Результаты поиска для: a/oz/encyclopedia/m/muhammad/

MUHAMMAD HAKIMBIY otaliq Xudoyorxon otaliq oʻgʻli(? — 1743) — nufuzli mangʻshp biylaridan, otalik,, bosh vazir. Buxoro xoni Muhammad Ra-himnpt otasi. Dastlab miroxoʻr va parvonachi boʻlgan. Muhammad Hakimbiy tez orada Buxorodagi mangʻit qavmining yoʻlboshchisiga aylandi va ashtarxoniylarayan Abulfayzxon davrida xonlikda ularning taʼsiri nihoyatda kuchaygan. Qatagʻon va kenagas (xususan, shahrisabzlik Ibrohim kenagas) qavmlariga qarshi markaziy hokimiyatni mustahkamlash … Читать далее

MURIDIYLIK, muridizm — tasavvufnkng Kavkazda tarqalgan shakli. U tasavvuf taʼlimotining zohidlik, murshidlik va imomlik gʻoyalariga asoslangan. Muridiylik 19-a. ning 20-y. larida bagʻdodlik yirik sufiy Xolid Sulaymon, shirvonlik shayx Ismoil va buxorolik ulamo Xos Muhammad orqali Shim. Kavkazga tarqaldi. Mahalliy qozi Kurali Muhammad (Muhammad Yarogskiy) va Jamoliddin uning nazariy asosini yaratishdi. Keyinchalik Shomil uni yaxlit tariqat … Читать далее

MAHMUD GʻIJDUVONIY, Joni Mahmud ibn Shayx Ali ibn Imomiddin al-Gʻijduvoniy (16-a.) — buxorolik sayyoh, geograf, va tarixchi olim. Yoshligidan ustozlari — Shayx Kamoliddin Husayn Xorazmiy va Shayx Hoji Muhammad al-Xabushoniy sayohatlarida qatnashgan, soʻngra Turon va Eron oraligʻida oʻzi sayohat qilgan. Bu sayohatlar natijasida «Miftoh uttolibin» («Ilm toliblarining kaliti») asarini yozgan (1543). Asarda 16a. boshlarida Buxoro, … Читать далее

MATEMATIKA (yun. mathematike, mathema — bilim, fan) — aniq mantiyey mushohadalarga asoslangan bilimlar haqidagi fan. Dastlabki obyekti sanoq boʻlgani uchun koʻpincha unga «qisobkitob haqidagi fan» deb qaralganʻ (bugungi Matematikada hisoblashlar, hatto formulalar ustidagi amallar juda kichik oʻrin egallaydi). Matematika eng qad. fan sohasi boʻlib, uzoq rivojlanish tari-xini bosib oʻtgan va buning barobarida «Matematika nima?» degan … Читать далее

MUZAFFAR MIRZO, Muzaffar Husayn Mirzo (1473-1509) – Husayn Boyqaronpnt 6-oʻgʻli. Onasi — Xadicha begimdir. Muzaffar Mirzo tabiatan xudbin, oʻjar vatantiqedi. Xadichabegim Muzaffar Mirzoni valiahd etib tayinlashga uringan. Biroqudumga koʻra, valiaxdlik Sultonning katta oʻgʻli Badiuzzamon Mirzoning haqqi edi. Sevikli xotini Xadicha begim taʼsiriga tushib qolgan Sulton M. M. ni koʻproq suyardi. Sultonning bu harakati boshqa oʻgʻillariga … Читать далее

MOLIKIYLIK — sunniplikaagi diniyhuquqiy mazhablardan biri. Molik ibn Anas asos solgan. M. Madinada paydo boʻldi, Arabiston ya. o. ga, keyin Misr, Shim. Afrika va Andalusiyaga tarqaldi. Molik ibn Anasning «alMuvattaʼ» (ommaviy, barchaga tushunarli maʼnosida) asari Molikiylik taʼlimotining asosiy manbai hisoblanadi. Molikiylik tarafdorlari Muhammad (sav) hayotligi vaqtida ilk islomda shakllangan fiqh meʼyorlarini tan oladi, fiqhning asosiy … Читать далее

MISKEVICH Adam (1798.24.12, Novo-grudka yaqinidagi Zaosye qishlogʻi — 1855.26.11, Istanbul) — polyak shoiri, milliy ozodlik harakati arbobi. Polyak romantizmining asoschisi. Vilen untini tugatgan (1819), polyak yoshlarining «Filomatlar» («Fan doʻstlari»), «Filaretlar» («Yaxshilik doʻstlari») tashkilotlarida faol ishtirok etgan. Miskevichning ilk toʻplami («Sheʼriyat», 1-j., 1822) Polsha adabiyotida romantik oqimning manifesti boʻldi. Miskevich «Sheʼriyat» (2-j., 1823)ga kirgan romantik ruxdagi … Читать далее

MIRXOND, Mir Muhammad ibn Sayid Burhonuddin Xovand-shoh ibn Kamoliddin Maxmud (1433.22.6 — 1498.24.2) — tarixchi olim. Ota-bobolari asli buxorolik boʻlib, fiqh ilmida mashhur boʻlishgan. M. Buxoroda madrasani tugatib, otasi vafotidan keyin Hirotga kelgan. Alisher Navoiy M. ga yirik bir tarixiy asar yozishni topshirgan. Unga Xalosiya xonaqohida joy, maosh tay-inlab, oʻzining boy kutubxonasidan foydalanish uchun imkon … Читать далее

MAKKA (arab. Umm ul-Quro, Umm ulMadoin — shaharlar onasi va b.) — Saudiya Arabistonining gʻarbiy qismidagi shahar, Qizil dengizdan 70 km uzoqdikda joylashgan. Hijoz viloyatining maʼmuriy markazi. Aholisi 1 mln. kishiga yaqin (2001); haj vaqtida (hajga keluvchilar hisobiga) 2 mln. dan oshadi. Makka qad. shahar, asos solingan yili nomaʼlum. Dastlab Zamzam bulogʻi atrofida aholi turar … Читать далее

MADRASA (arab, darasa—oʻrganmoq) — musulmonlarning oʻrta va oliy oʻquv yurti. Ulamolar va maktabdorlar, Yaqin va Oʻrta Sharq mamlakatlarida davlat organlari xizmatchilarini ham tayyorlaydi. 7—8-a. larda islom dini ulamolari musulmon ilohiyoti masalalarini sharhlab berib turadigan markaz sifatida arab davlatlarida paydo boʻlgan. 9—13-a. larda islom diniga eʼtiqod qilinadigan mamlakatlarda, jumladan, Oʻrta Osiyoda tarqaldi. Madrasa larda milliy ziyolilar … Читать далее