Результаты поиска для: a/oz/encyclopedia/i/infektsiya/

OʻSIMLIKLAR KASALLIKLARI — oʻsimliklarda turli sabablar — kasallik qoʻzgʻatuvchilar hamda noqulay tashqi sharoit taʼsirida yuz beradigan patologik jarayonlar. Bular organizm funksiyasi (fotosintez, nafas olish, oʻstiruvchi moddalar sintezi, suv, oziq moddalar harakati)ning buzilishiga, oʻsimlikning butunlay nobud boʻlishi yoki baʼzi organlarining zararlanishiga olib keladi. Oʻsimliklar kasalliklari hosilni kamaytirib, sifatini buzadi. Mas, viltning rivojlanishi va tarqalishi uchun qulay … Читать далее

KONYUNKTIVIT — konyunktivaning yalligʻlanishi. Asosan, infeksiya (streptokokk, pnevmokokk va b.), fizik va kimyoviy moddalar tushishi (mas, qovoklarni hadeb boʻyash — ekzogen omil), umumiy infeksion kasalliklar (qizamiq, skarlatina, allergik yoki meʼda-ichak yoʻli kasalliklari — endogen omil), shuningdek, alkogolizm va b. sabab boʻladi. Oʻtkir va surunkali Konyunktivit farq qilinadi. Oʻ t k i r K. kelib chiqishiga … Читать далее

XORIOIDIT (lot. chorioida — koʻzning tomirli pardasi) — quzning tomirli pardasi yalligʻlanishi. Bunda, koʻz toʻr pardasi ham zararlanadi (xorioretinit). Kupincha, sil, zaxm, tugʻruqdan keyingi sepsis, koʻzning shikastlanishi va b. oqibatida kelib chiqadi. Infeksiya tomirli pardaga qon orqali oʻtadi. Xorioiditda oʻchokdi yalligʻlanish kuzatiladi, keyinchalik tomirli va toʻr pardaning yalligʻlangan kismi atrofiyata uchraydi, koʻz xiralashadi. Kasallik belgilariga … Читать далее

XOTIN-QIZLAR KASALLIKLARI, ayollar kasalliklari, ginekologik kasalliklar — xotinqizlar organizmining anatomik va fiziologik xususiyatlariga bogʻliq kasalliklar boʻlib, ginekologiya fani oʻrganadi. Bu kasalliklar jinsiy sistemaga tegishli boʻlsada, u butun organizmga taʼsir qiladi. Barcha aʼzo va sistemalar bir-biri bilan uzviy bogʻliqligi tufayli Xotin-qizlar kasalliklariga butun organizmning kassalligi deb qarash lozim; ginekologik kasalliklar oʻz navbatida boshqa aʼzo va sistemalar … Читать далее

ENTEROBIOZ (entero… va yun. — hayot) — ostritsalar qoʻzgʻatadigan gijja kasalligi. Ular odam ichagida parazitlik qiladi. Urgʻochi gijjalar vaqtvaqti bilan orqa chiqaruv teshigidan oʻrmalab chiqib (koʻpincha kechasi) shu teshik atrofidagi teri burmalariga tuxum qoʻyadi. Tuxumlar 4—6 soat davomida lichinkalarga aylanadi. Bu davrda orqa chiqaruv teshiga sohasi qattiq qichishadi; qashinish davomida bemor parazit tuxumini qoʻliga ilashtiradi, … Читать далее

EPIDEMIYA (epi… va yun. yeto8 — xalq) — infeksion kasalliklarnshp maʼlum hududda, odatdagidan koʻp tarqalishi. Endemiya Epidemiyasi va pandemiya E. si farqlanadi. Infeksiya manbai (kasallik qoʻzgʻatuvchisi bilan zararlangan odam yoki hayvon), qoʻzgʻatuvchining yuqish sabablari, shuningdek, organizmning mazkur kasallikka beriluvchanligi uzoq vaqt saqlanganda Epidemiya vujudga keladi va davom etadi. Bunda tez kasallik oʻchogʻini topib, atrofidagi aholining … Читать далее

KINDIK, kindik tizimchasi — odam va platsentali sut emizuvchi hayvonlarda homilani ona organizmi bilan bogʻlab turadigan (platsenta orqali) tizimchasimon anatomik tuzilma, aʼzo; tarkibida qon tomirlar, allotois yoʻli va h. k. boʻladi. Kindik orqali homila — platsenta qon aylanishi roʻy beradi. Asosan, dirildoq toʻqimadan tuzilgan, undan ikki arteriya va bitta vena oʻtadi. Bola tugʻilgach, Kindik halqasi … Читать далее

KOLLAGEN KASALLIKLAR, kollagenozlar — biriktiruvchi toʻqima (kollagen tolalari) va tomirlarning sistemali zararlanishi bilan kechadigan kasalliklar. Ularga revmatizm, revmatoid poliartrit, sistemali kizil volchanka, sklerodermiya, dermatomiozit, tugunchali periarterit kiradi. Kollagen kasalliklar kattalarda ham, bolalarda ham kuzatiladi. Bunda, koʻpincha, isitma, boʻgʻim, teri, seroz parda (boʻgʻim oldi xaltasi, plerva, perikard, qorin pardasi), ichki aʼzo va markaziy nerv sistemasining zararlanishi … Читать далее

ENSEFALIT (yun. — bosh miya) — bosh lshyaning yalligʻlanishi (tra koʻtarilishi, bosh ogʻrishi, falajlar, esʼhush buzilishi va h. k.), shikastlanish, zaharli moddalar (qoʻrgʻoshin, benzin va boshqalar), kasallik tugʻdiruvchi mikroorganizmlar taʼsirida yuzaga keladi. Birlamchi va ikkilamchi Ensefalit farq qilinadi. Birlamchi Ensefalit, odatda, virusli kasallik hisoblanaai va maʼlum sharoitlarda epidemiyaga oʻxshab tarqaladi. Koʻpchilik birlamchi Ensefalit maʼlum bir … Читать далее

ENZOOTIYA (yun. — da va — hayvon) — hayvonlarda muayyan bir joy, xoʻjalik, aholi punktlari bilan bogʻliq holda paydo boʻladigan kasalliklar. Tabiiy sharoitga bogʻliqholda chin E. (hayvonlar boqiladigan joy, infeksiya qoʻzgʻatuvchi manba, qoʻzgʻatuvchining spetsifik tashuvchisi boʻlishi, uning hayvon organizmidan tashqarida saqlanishi, tuproqda mikroelementlarning yetishmasligi va boshqalar) va insonning xoʻjalik faoliyati hamda hayvonlarga veterinariya xizmati koʻrsatish, … Читать далее