ETNOGRAFIYA

ETNOGRAFIYA (etno… va… grafiya) , etnologiya, xalqshunoslik — jahondagi barcha xalqlarning, etnik birlikning turli tiplari, ularning kelib chiqishi (etnogenezi), turmush tarzi, urf-odatlari, moddiy va maʼnaviy taraqqiyot darajasidan qatʼi nazar, teng holda oʻzaro tafovuti yoki umumiyligi va oʻxshashligini, ularning oʻziga xos xususiyatlarini oʻrganuvchi maxsus fan sohasi. Etnografiya hoz. etyaoslarning kelib chiqishi va shakllanishi, joylashishi va etnik … Читать далее

XARARE

XARARE (1982-y. gacha Solsberi) — Zimbabve poytaxti. Matabele platosida 1400 m balandlikda joylashgan. Ikdimi subtropik, yanv. ning oʻrtacha trasi 21°, iyulniki 16°, yillik yogin 800 mm dan ziyod. Aholisi 1,4 mln. kishi (1990-y. lar oʻrtalari), asosan, afrikaliklar, qisman yevropaliklar. T. y. orqali Hind okeani sohilidagi Maputu va Beyra portlari bilan bogʻlangan. Avtomobil yoʻllari chorrahasi. Aeroporti … Читать далее

TANZANIYA

TANZANIYA (Tanzania), Tanzaniya Birlashgan Respublikasi (United Republic of Tanzania) — Sharqiy Afrikadagi davlat. Materikning Tanganika qismini hamda Zanjibar va Pemba olarini oʻz ichiga oladi. Mayd. 945,1 ming km2. Aholisi 37,2 mln. kishi (2002). Poytaxti — Dodoma sh. Maʼmuriy jihatdan 25 viloyat (materikda 20, Zanjibar o. da 3, Pemba o. da 2) (region)ra boʻlinadi. Davlat tuzumi. … Читать далее

SHARQIY AFRIKA

SHARQIY AFRIKA — Afrikaning sharqiy qismidagi ekvatorial va subekvatorial kengliklardagi yerlarni oʻz ichiga olgan tabiiy oʻlka, shim. da Efiopiya yassitogʻligi, gʻarbda Kongo botigʻi, jan. da Zambezi daryosining quyi oqimi va sharqda Hind okeani bilan chegaralangan. Sharqiy Afrika hududining aksari qismini Sharqiy Afrika yassitogʻligi (bal. 1000 m dan ziyod) egallaydi. Yassitogʻlik tektonik yoriklar bilan parchalangan. Relyefida … Читать далее

JIBUTI

JIBUTI, Jibuti Respublikasi (Republigue de Djibouti) — Afrikaning shim.-sharqidagi davlat. Mayd. 23,4 ming km2. Aholisi 650 ming kishi (1999). Poytaxti — Jibuti sh. Maʼmuriy jihatdan Jibuti tumani va 4 okrugga boʻlinadi. Davlat tuzumi. Jibuti — respublika. Amaldagi konstitutsiyasi 1992-y. 15 sent. da kuchga kirgan. Davlat boshligʻi — prezident (1999-y. dan Ismoil Umar Gellex). Qonun chiqaruvchi … Читать далее

JANUBIY AFRIKA RESPUBLIKASI

JANUBIY AFRIKA RESPUBLIKASI (JAR) (afrikaanscha Republiek van Suid-Africa; ing. Republic of South Africa) — Afrika jan. dagi mamlakat. Mayd. 1221 ming km2. Aholisi 43 mln. kishidan ortiq (2001). Poytaxti—Pretoriya sh. Maʼmuriy jihatdan 9 viloyat (provinsiya)ga boʻlinadi. Davlat tuzumi. JAR — federalizm nishonalari boʻlgan unitar respublika. Buyuk Britaniya boshchiligidagi Hamdoʻstlik tarkibiga kiradi. 1997-y. 4 fev. dan … Читать далее

NAUTILUSLAR

NAUTILUSLAR (Nautilus) – boshoyoqli mollyuskalar sinfining bitta turkumi. Tanasi koʻp kamerali, spiralga oʻxshab oʻralgan chigʻanoq ichida joylashgan. Chigʻanoq diametri 15—23 sm, vazni 1,8 kg gacha. Eng qadimgi mollyuskalar, hozirgacha faqat bir necha turi yashab qolgan. Chigʻanoq ogʻzidan Nautiluslarning boshi va koʻp sonli paypaslagichlari chiqib turadi. Boshqa boshoyoqli mol-lyuskalarga nisbatan soddaroq tuzilgan. Hind okeani sharqida va … Читать далее

JINJA

JINJA — Ugandadagi shahar, Busoga provinsiyasining maʼmuriy markazi. Viktoriya koʻli boʻyidagi port, ViktoriyaNil daryosining boshlanish yerida. Aholisi 65 ming kishidan ziyod (1990-y. lar oʻrtalari). T. i. orqali Hind okeani boʻyidagi Mombasa porti (Keniya) bilan bogʻlangan. Mamlakatning yirik savdosanoat markazi. Metallurgiya (mis eritish va poʻlat prokati) z-dlari, mebel, toʻqimachilik f-kalari, oziq-ovqat (pivo, qand-shakar, un, yogʻ), q. … Читать далее

KAMPALA

KAMPALA — Uganda poytaxti. Markaziy provinsiyaning maʼmuriy markazi. Viktoriya koʻlining shim. sohillari yaqinida 1300 m gacha boʻlgan balandlikda joylashgan. Aholisi 902,9 ming kishi (2000). Iklimi ekvatorial mussonli iklim, yanv. ning oʻr-tacha t-rasi 22°, iyulniki 20°. Yiliga oʻrtacha 1500 mm yogʻin tushadi. Kampala — mamlakatning muhim siyosiy, madaniy, moliya, savdo-sanoat markazi. Avtomobil yoʻllari tuguni. T. y. … Читать далее

LIVINGSTON

LIVINGSTON (Livingstone) David (1813.19.3, Blantayr, Lanark grafligi — 1873.1.5, Chitambo, Zambiya) — shotlandiyalik sayyoh. Ixtisosi — vrach. Markaziy va Jan. Afrikani tadqiq qilgan. 1840-y. da London missionerlar jamiyati tomonidan Jan. Afrikaga yuborilgan. 1841 — 52 y. larda Kalaxari bechuanlari orasida yashab, oʻsha yerlarni urgandi. 1849-y. da Ngami koʻli va 1851-y. da Linyanti daryosi hamda Kvando … Читать далее