Результаты поиска для: a/oz/encyclopedia/h/harakat/

MUHIDDINBEK, Moʻydinbek, Muhiddinbek Kattabek Usmon Aliyev (taxm. 1877, Olay vohasidagi Navqat qishlogʻi —1922.26.8, Oʻsh) — Fargʻona vodiysida sovet rejlmiga qarshi harakat rahbarlaridan biri. Turkiston muxtoriyati hukumatini faol qoʻllab-quvvatlab, bolsheviklarga qarshi kurashning sarchashmasida turgan. Katta Ergash, Madaminbek va Shermuhammadbeknint oʻrinbosarlaridan biri (1918—22). Mingtepada Yoʻlchi, Usmon Ponsod, Buloqboshida Yangiboy, Ahmad Polvon, Aravonda Shermat qirgʻiz, Oʻzganda Jonibek qozi … Читать далее

MUHAMMAD YOQUB CHINGIY (17 a. 2-yarmi — 18-a. boshlari, Hindiston) — lugʻatshunos olim. Boburiylar sulolasi vakillaridan Avrangzeb hukmronligidavri (1658—1707)dayashagan. Muhammad Yoqub Chingiy tarjimayi holi boʻyicha uning saroyda xizmat qilgani, «Kelurnoma» nomli oʻzbekcha-forscha lugʻat tuzganidan boshqa maʼlumot mavjud emas. Ushbu lugʻat 15 bobdan iborat boʻlib, uning 1 —14-boblarida 400 ga yaqin turkiy (oʻzbekcha) feʼllar arab alifbosi … Читать далее

PROSTATIT — prostota bezinnnt yalligʻlanishi. Koʻpincha siydik chiqarish kanali (uretra) yalligʻlanganda, soʻzak, uretrit va b. da infeksiya prostata beziga qon va limfa orqali yoki siydik chiqarish kanalidan oʻtishi na-tijasida kelib chiqadi. Prostatitga sovqotish, koʻp jinsiy aloqa qilish, zax joyda oʻtirish, kam harakat qilish kabi omillar sabab boʻlishi mumkin. Oʻtkir va surunkali boʻladi. Oʻtkir Prostatitda bemor … Читать далее

PORTLASH — oniy vaqtda chegaralangan hajmda katta miqdorda energiya ajralib chiqish jarayoni. Maʼlum xajmni egallab turgan modda P. natijasida energiya ajratib, atrofdagi muhitni juda katta kuch bilan harakatga kelti-ruvchi yuqori bosimdagi qizigan gazga aylanadi. Portlash qattiq jismda uning yemirilishi va parchalanishi bilan kuzatiladi. Muhitningt-rasi, zichligi, bosimining keskin koʻtarilishidan yuzaga kelgan harakat P. toʻlqini deyiladi. Bu … Читать далее

POLSHA (Polska), Polsha Respublikasi (Rzeczpospolita Polska) — Markaziy Yevropadagi davlat. Mayd. 312,7 ming km2. Aholisi 38,6 mln. kishi (2002). Poytaxti — Varshava sh. Maʼmuriy jihatdan 16 voyevoda (wojewodztwo) ra boʻlinadi. Davlat tuzumi. Polsha — respublika. Amaldagi konstitutsiyasi 1997-y. 25-mayda qabul qilingan. Davlat boshligʻi — prezident (1995-y. dan Aleksander Kvasnevski), u P. fuqarolari tomonidan umumiy teng … Читать далее

MUDOFAA — jangovar harakat turlaridan biri. Dushman kuchlari xujumini qaytarish, ularga jiddiy talafot yetkazish, jangovar pozitsiyani qoʻlda tutib turish va shiddatli hujumga oʻtish uchun qulay sharoit yaratish maqsadida qoʻllaniladi. Janglar va operatsiyalar shaklida olib boriladi. Пост Навигацияси

PANTURKIZM (pan… va turk) – turkiy xalqlarni birlashtirish gʻoyasiga Rossiya va Angliya imperiyalari, shuningdek, SSSR tomonidan berilgan rasmiy nom. Bu harakat ildizlari ancha chuqur boʻlsa ham, biroq u 19-a. oxirlari — 20a. boshlarida Usmonli turk sultonligi va chor Rossiyasining turkiy xalqlar yashaydigan hududlarida keng tapkalgan. Yosh turklarncht partiyasi «Ittihod va taraqqiy» bu qarashni oʻz gʻoyasi … Читать далее

MOLEKULA (lot. moles — massa) – muayyan moddaning barcha kimyoviy xossalarini namoyon qiladigan eng kichik zarrachasi. Bir xil (oddiy moddalarda) yoki har xil (kimyoviy birikmalarda) atomlardan tashkil topishi mumkin. Mustaqil ravishda mavjud boʻla oladi. Molekulaning xossasi uning tuzilishiga — qanday atomlardan tashkil topganiga, ularning soniga, atomlarning fazoviy joylashish tartibiga, ular oʻrtasidagi tortishish kuchining tabiatiga bogʻliq. … Читать далее

MIQDOR OʻZGARISHLARINING SIFAT OʻZGARISHLARIGA OʻTISHI QONUNI — dialektikaning qonunlaridan biri. Tabiat, jamiyat va tafakkur taraqqiyotining eng umumiy tarzini ochib beradi. Uni Gegel taʼriflab bergan. Rivojlanish murakkab jarayon boʻlib, unda miqdor va sifat oʻzgarishlari sodir boʻladi. Predmet yoki hodisaning rivojlanishi avval asta-sekin roʻy beradigan mikdor oʻzgarishlaridan boshlanadi. Miqdor oʻzgarishlari maʼlum darajaga yetgach, meʼyorning buzilishi tub sifat … Читать далее

PLAKAT (nem. Plakat, frans. placard — eʼlon, afisha) — grafika turi; katta varaqqa ishlangan tasviriy sanʼat asari. Qisqa matn ilova qilinadi; tashviqot, reklama, informatsiya va oʻquvtaʼlim maqsadlariga xizmat qiladi. Zamonaviy Plakat, odatda, rassom yaratgan asl nusxadan bosmaxonada koʻpaytiriladi. Olisdan koʻzga yaqqol tashlanishi, oʻta taʼsirchanligi, ommabopligi, tasvirining kinoyalarga boyligi, xammabop ramzlar ishlatilishi, turli hajmdagi shakllarni qiyoslash, … Читать далее