BIOKIMYO

BIOKIMYO, biologik kimyo — tirik organizmlarning kimyoviy tarkibi va ularda sodir boʻladigan kimyoviy jarayonlar haqidagi fan. B. rivojlana borib, 3 asosiy tarmoqqa boʻlinib ketdi. Statistik Biokimyo (kimyoviy topografiya) organizmlarning kimyoviy tarkibi va ularni tashkil etuvchi moddalarning kimyoviy tuzilishini; dinamik B. organizmhujayralari va toʻqimalari tuzilishi va yangilanib turishi uchun zarur murakkab organik moddalarning sintezlanishi (assimilyatsiya)ni, shuningdek … Читать далее

YOGʻOCH ZAMBURUGʻLARI

YOGʻOCH ZAMBURUGʻLARI — gimenomitsetlar turkumining poʻkaklar oilasiga mansub guruhi. Daraxtlarning yogʻoch qismini, ayniqsa oʻzagini hamda turli yogʻoch qurilmalarni chiritadi. Yogʻoch zamburugʻlaridan chin poʻkak (Forties fomentarius), tangachali poʻkak (Polyporus squamosus), dagʻal tukli poʻkak (Inonotus hispidus) Oʻzbekistonda koʻp tarqalgan. Yogʻoch zamburugʻlarining tanalari (mitseliysi) daraxtlarning oʻzagida yoki yogʻoch qismida hujayralar orasiga joylashib, daraxt sirtiga yirik boʻrtmalar — mevatanalar … Читать далее

YURAKNING ISHEMIK KASALLIGI

YURAKNING ISHEMIK KASALLIGI — yurak-tomir sistemasining keng tarqalgan kasalligi; miokard ishemiyasi va koronar qon aylanishining buzilishi bilan kechadi. Yurakning ishemik kasalligiga, asosan, koronar (toj) tomir arteriyalari aterosklerozi natijasida yurak muskullarida qon aylanishining yetishmay qolishi va shu tufayli yurakning qonga yolchimasligi sabab boʻladi. Yurakning ishemik kasalligiga stenogkardiya (dastlabki, muqim, nomuqim), miokard infarkti, infarktdan keyingi kardioskleroz, aritmik … Читать далее

DEZAMINLANISH

DEZAMINLANISH — organik birikmalar molekulasidan amin (NH2) guruhining ajralib chiqish jarayoni. Dezaminlanishda NH2 guruhi boshqa guruhlar (mas, N, OH, OR) bilan almashinadi yoki qoʻshbogʻlar hosil boʻladi. Biokimyoviy Dezaminlanish maxsus fermentlar ishtirokida boradi. Bir necha tur D. mavjud: oksidlanuvchi Dezaminlanish aminokislotalarning tirik organizmda parchalanishi nati-jasida roʻy berib, ajralib chiqqan aminoguruhlar oʻrniga tegishli keto-kislotalar hosil boʻladi. Jarayon … Читать далее

GARDEN

GARDEN (Xarden) Artur (1865. 12.10, Manchester — 1940. 17.6, Born-End, Bakingemshir) — ingliz biokimyogari. London tibbiyot profilaktikasi in-ti direktori (1907-y. dan) hamda London un-ti prof. (1912-y. dan). Asosiy ishlari biokimyo va enzimologiyaga bagʻishlangan. Koferment nikotinamidadenindinukleotid (NAD)ni kashf qilgan. Qandning fosforli efiri — geksozomonofosfatni topgan (1914). Bijgʻish jarayonini tezlashtiruvchi qator fermentlar — karboksilaza, katalaza, peroksidazalarni tekshirgan. … Читать далее