MAYIB-MAJRUHLIK, mayriqlik — organizm tuzilishi va funk-siyalarining anormalligi. Tugma (irsiy) va shikastlanish oqibatida (noirsiy) bul ad i. Homila organlari shakllanayotgan davrla unga noxush omillar taʼsir etishi (mas, xrmilador ayelnimg turli kasalliklar bilan ogrishi, lorilarni pala-partish ichishi) natijasida tugma M.-m. kelib chikali. M.-m. «suyak surishi», yaʼni nayeldannayelga oʻtishi qam mumkin. Yaqin qarindoshlar oʻrtasidagi nikoh, ichkilikka ruju qilish qam irsiyatpi buzib, baʼzan M.-m. ka sabab boʻladi. Ishlayotganda, koʻchada yoki uyda baxtsiz hodisa roʻy berganda ham kishi baʼzan umrbod mayibmajruhboʻlib qolishi mumkin. M-m. da gavdaming tashqi koʻrinishi qisman yoki butunlay xunuk boʻladi, mas, tsrining baliq terisiga oʻxshashligi. oyoq-qoʻlning pivojlanmay qolishi yoki butunlay boʻlmasligi, boʻyimning qiyshiqboʻlishi, ayrim organlar yoki qismlarning normalam ortiqrivojlanishi, ikkala oyoq qoʻshilib ketib, baliq lumiga oʻxshab qolishi (sirena), tabiiy teshiklar (mas, qiziloʻngach, meʼda, tutri ichak va h. k.)mimg bskilib qolishi va b. Tayanchharakat aʼzolari M.-m. laridan suyaklarning tugma chiqishi, maymoqlik, qul va oyoq barmoqlarinimg kam yoki ortiq boʻlishi (polidaktiliya) yoki bir-biriga qoʻshilib ketishi koʻproqkuzatilali. Yuzlagi M.-m. lardan aksariyat labning tirtiq, yoriqligi («quyon lab»), tamglayming yorikligi, yoʻqligi («buri jag») uchraydi. M.-m. ichki aʼzolarda ham kuzatilali, tugma yurak poroklari, shuningdek, qiziloʻngach, msʼda-ichakning haldam tashqari keng yoki tor boʻlishi, ichakmimg bir qismi, orqa chiqaruv teshigi boʻlmasligi, oʻt yoʻllarining torayishi pa h. k. hazm sistemasidagi M.-m. larga kiradi. Siydik tanosil sistemasining no-toʻgʻri shakllanishi, ikkala buyrakning birlashib ketishi, ikkala yoki bitta moyak boʻlmasligi; oʻpka bir boʻlagining yoʻqligi yoki qoʻshimcha oʻpka boʻlishi M.-m. xillaridir.
Gavda qismlari bir-biriga yopishib qolgan egizaklar ham majruh hisoblanadi, bunda goho bitta homila toʻgʻri rivojlangan boʻlsa, ikkinchisi oʻsmay qolgan boʻladi. Lekin toʻgʻri rivojlangan egizaklar, mas, dumgʻazasi birikib qolgan siam egizaklarining uzoq vaqt yashaganlari kuzatilgan. M.-m., koʻpincha, operatsiya yoʻli bilan davolanadi. Ayniqsa, lab, jagʻ, tanglayi yoriq bolalarni hayotining dastlabki kunlaridayoq operatsiya qilinadi va keyinchalik undan qolgan kosmetik nuqsonlar bartaraf etiladi. M.-m. ning oldini olish uchun onaning har xil kasalliklarga chalinishiga yoʻl qoʻymaslik, u spirtli ichimliklarni ichmasligi, ayniqsa, homiladorlikning dastlabki davrida dorilarni pala-partish ichishdan saqlanish kerak. M.-m. ni teratologiya oʻrganadi.